Κυριακή 31 Οκτωβρίου 2010

φωτοσκιάσεις ΙΙΙ

(Ελεν Άουερμπαχ και Γκρέτε Στερν, Κομμάτι νύφης, 1930-αργυροτυπία) .

Μέσα απο τέσσερα φωτογραφικά είδη εξυπηρετήθηκαν τελικά οι στόχοι των εικονογραφημένων περιοδικών της εποχής. Ενα ήταν το  εικαστικό (φωτο)ρεπορτάζ για να απλοποιήσει μια αφήγηση, ένα δεύτερο ήταν η διαφημιστική φωτογραφία (η καταναλωτική κουλτούρα ..καραδοκούσε αναδυόμενη!). Στη διαφημιστική φωτογραφία της Βαϊμάρης ήταν σημαντική η παρουσία της Άουερμπαχ και της Στερν (και οι δυό πρώην σπουδάστριες του Μπάουχαους κι ίσως έτσι εξηγείται και η έμμεση ειρωνική τους σκέψη και στάση, εφόσον αντιμετωπίζουν το αντικείμενό τους σαν κάτι προφανές αλλά ταυτόχρονα μέσω σκιάσεων και κερματισμού σαν το τέλειο-ακαταμάχητο φετιχ(-εμπόρευμα).
Ενα τρίτο είδος είναι η ταξιδιωτική φωτογραφία,και σ΄αυτό το πεδίο συναντάμε ιδιαίτερα πολλές γυναίκες φωτογράφους.Αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά τον πρώτο πόλεμο ίσως και λόγω της εξορίας των συγκεκριμένων γυναικών (Η Τζακόμπι για παράδειγμα εστίασε  μέσα απο το φωτορεπορταζ της στην ανάγκη για αλλαγή των πολιτικών συνθηκών. Το ίδιο και η Ζερμαίν Κρουλ, η Ζιζέλ Φρεντ.. Η τελευταία μάλιστα στις αρχές του 1950 κρίθηκε ύποπτη για αριστερές πεποιθήσεις απο τις ΗΠΑ, και φυσικά της απαγορεύτηκε η είσοδός της εκεί.)



Μεταπολεμικά υποβαθμίζεται η ταξιδιωτική φωτογραφία στη μορφή του κοινωνικού ντοκιμαντέρ ή του πολιτικού ρεπορταζ. Ηταν πλέον πολύ πιό εύκολη η πρόσβαση σε περιοχές όπως η Ασία ή η Αφρική μέσω του διαρκώς επεκτεινόμενου τουρισμού (που κάπου άθελά τους τον είχαν "εξυπηρετήσει" στο παρελθόν ).
Αλλά το πιό σημαντικό είδος στην ιστορία των φωτογράφων της Βαϊμάρης, είναι το πορτρέτο-όχι βέβαια στην απλή μορφή του αλλά επεξεργασμένο στις πιό "βαθιές αντιφάσεις" του (π.χ. μονταζ).Μιά σημαντική μορφή αυτής της έκφρασης ήταν η Έρνα Λεντβάι-Ντίρκσεν που απο το 1933 έγινε ένθερμη οπαδός του φασισμού. Κι όχι μόνο αυτό,ταυτόχρονα άρχισαν να διανέμουν το έργο της στους ναζί αξιωματούχους σαν επιβεβαίωση των ρατσιστικών τους ιδεών..
Στον αντίποδα βρίσκονται τα πορτρέτα της Τζακόμπι, της Κρέτσμερ της Λέτσκι αλλά και της Φρεντ.. Η Φρεντ προσπαθούσε να "κατασκευάσει" την εικόνα του προλετάριου μέσω των διαδηλώσεων και η Τζακόμπι εστίασε αρκετά στα πορτρέτα κομμουνιστών ηγετών (η οποία, στην εξέλιξή της έγινε μια απο τις σπουδαιότερες φωτογράφους του 20ου αιώνα ).
Κι όλα αυτά συνθέτουν τη κουλτούρα μιάς ολόκληρης εποχής στην ευρώπη, στην τελευταία αναλαμπή της υποκειμενικότητας πριν η έννοια του υποκειμένου μέσα στη κοινωνική του πραγματικότητα εκμηδενιστεί κυριολεκτικά απο την εικόνα της μαζικής κουλτούρας..


.(Lisette Model) .

Η Τζακόμπι, η Φρεντ και η Λιζέτ Μοντέλ κατάφεραν να καταγράψουν την νέα σύνθετη υποκειμενικότητα, μέσα απο τεχνικές φωτισμού και επανάληψης -ακόμα και όταν αφορούσε φωτογραφία μόδας ή τραγικές εμπειρίες απο πολέμους- μέσα απο έντονες φωτοσκιάσεις και θεατρικότητα.
Οι φωτογράφοι της Βαϊμάρης μετανάστευσαν είτε στη Γαλλία είτε στις ΗΠΑ αλλά και στην Αργεντινή. Στερήθηκαν τη γλώσσα, τη κουλτούρα τους αλλά και τα προοδευτικά κοινωνικά πλαίσια που μέσα τους αναδείχτηκαν (Μπάουχάους+φεμινιστική συνείδηση κλπ) και βέθηκαν αντιμέτωπες με εντελώς νέες αντιμετωπίσεις της κοινωνικής λειτουργίας της φωτογραφίας. Βρέθηκαν αντιμέτωπες με την διαρκώς εντεινόμενη εμπορευματοποίηση και καταναλωτική κουλτούρα των ΗΠΑ όπου "η φωτογραφία σαν όπλο"  λογοκρινόταν και όδευε στα τάρταρα.. Παράλληλα, υπάρχει μια επιστροφή στη παραδοσιακή ζωγραφική σαν main stream και η φωτογραφία εκτοπίζεται προς το παρόν, απο το να υφίσταται σαν "αδερφή τέχνη"..